CÂY XANH CHO BAN MÊ – ĐÔI ĐIỀU CẦN NÓI .

Một thành phố đẹp dứt khoát không thể thiếu cây xanh, điều đó có lẽ đã là một chân lý. Mà thật vậy, người ta nhắc đến Pa ri như một thành phố hoa lệ không phải chỉ vì có tháp Effen, có Khải hoàn môn hay vì có những kiến trúc sống trường tồn cùng năm tháng, mà còn vì những cánh rừng bao bọc quanh thành phố. Người ta nhắc đến Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh với niềm tự hào là những thành phố đẹp cũng thế, không phải chỉ bởi kiến trúc, sự quy hoạch đơn thuần mà còn vì hệ thống cây xanh cổ thụ già nua trong lòng thành phố. Buôn Ma Thuột của chúng ta là một thành phố trẻ, rất trẻ với 100 năm hình thành và phát triển.Với ưu thế của một thành phố trung tâm Tây nguyên đã có lúc lọt giữa bát ngát những cánh rừng, nhưng có lẽ do quy hoạch ban đầu và sự phát triển tự phát vượt tầm kiểm sóat trong một thời gian dài, đã làm vốn cây xanh cổ thụ hao mòn rất nhiều theo chiều dài năm tháng, để đến nay nhìn lại vốn liếng cây xanh của thành phố  thấy mà lo.

Đúng theo quy luật phát triển, khi kinh tế xã hội đã vững, cái đói cái nghèo không còn canh cánh đeo mang, ở Buôn Ma Thuột hôm nay, người ta đã dồn nhiều tâm trí hơn cho cái lo : “Làm sao làm đẹp thêm cho thành phố”. Chỉ trong vài năm gần đây số lượng cây xanh đường phố cũng như chất lượng trồng so với ngày xưa quả là tăng chóng mặt. Tuy nhiên mỗi khi nhìn lại, không hiểu tại sao tôi vẫn thấy có một cảm giác chẳng thể yên tâm một tí nào. Phải chăng đó là do quy hoạch, hay trong định hướng các loài cây trồng? Tôi thấy Công ty cây xanh và môi trường đô thị của chúng ta năm nào cũng vất vả, miệt mài trồng. Rồi sau vài năm nhìn lại, cái vốn cây xanh vẫn phần nhiều là những cây lớn có tự ngày xưa, hay cây mới trồng bé tẹo;, cho dù là hiện tại để tiết kiệm thời gian người ta đã tích cực trồng lọai cây lớn đã được bảo quản, chăm sóc trong vườn từ 3-5 tuổi và ý thức người dân cũng đã tốt hơn lên thật nhiều.

Phải chăng do chúng ta lâu nay chỉ chú ý quan tâm đến việc trồng cây trên hè phố, trong lúc hè phố ở Việt Nam thì đã từ lâu rồi chức năng dành cho người đi bộ chẳng còn là chức năng chính nữa. Cây đường phố hết bị chặt ngọn bởi sợ chạm đường điện, lại đến là hay bị nhiễm các chứng bệnh nan y vô lý, chết “ bất đắc kì tử “ mỗi ngày thêm một lắm. Tại sao vậy chứ ? Điều này không khó lý giải, vì nếu cứ đem Sao,Dầu là lòai cây gỗ lớn, khi thành thục có thể cao 30-40m trồng ngay dưới đường dây điện là không thể ổn được rồi. Lại còn có không ít những đọan đường do vỉa hè quá hẹp, trước nhà dân mà Sao, Dầu vẫn được đem trồng, lắm khi chỉ cách tường nhà chưa đầy một mét thì lại càng không ổn lắm. Trước nhà dân buôn bán đem trồng Viết, là cây gỗ nhỏ ít rụng lá, xanh tốt quanh năm vốn được công nhận là hợp nhất trong số loài cây được chọn làm cây đường phố, nhưng lại có nhược điểm là tán rậm rạp, hay bị rệp, cao vừa khéo che khuất biểu hiệu quảng cáo thì rõ là người dân cũng chẳng thể ưng. Cả Hoa Sữa nữa cũng vậy, tại sao cứ phải trồng cho thật dầy, 4-5 m một cây, trồng đầy cả những con đường vốn dĩ nhỏ hẹp trong phố cũ, để đến mùa trổ hoa rõ ràng chẳng còn nhìn thấy đâu một tứ thơ lãng mạn. Con đường Trần Hưng Đạo mùa thu thật đẹp với đúng hình tượng là “cây bàng lá đỏ” nhưng thật khốn khổ cho những người công nhân vệ sinh mỗi ngày quét dọn khi cây trút lá và khổ cho cả cái lề đường nứt vỡ nhếch nhác bởi rễ bàng thường khoái  ăn lên. Xà cừ thì hay gẫy đổ mà mùa mưa ở Ban mê mỗi năm dài đến hơn 6 tháng… Vậy phải làm thế nào đây để thành phố có thật nhiều cây xanh mà không làm ảnh hưởng các nhịp sống khác của thành phố? Thiết nghĩ các ngành chức năng liên quan của chúng ta cần phải có những cuộc hội thảo thật sự chất lượng để làm rõ. Với riêng tôi, với những suy nghĩ của một người dân Buôn Ma Thuột, yêu và gắn bó với thành phố, mong ước thành phố của mình mỗi ngày một thêm đẹp, xin có vài ý kiến đóng góp muốn đưa ra để mọi người cùng suy nghĩ là:

Ở những công trình công cộng, các khuôn viên cơ quan, công sở có đất đủ rộng nên ưu tiên, thậm chí là bắt buộc phải trồng những lòai cây cho gỗ lớn có nguồn gốc từ rừng tự nhiên địa phương như Kơ nia, Xòai rừng, Sao, Dầu, Bằng lăng, Giáng hương, Cà te và có thể là cả Hoa Sữa nữa. Có thể chúng rất chậm lớn nhưng đó sẽ chính là một nét rất riêng cho Buôn Ma Thuột và các thế hệ mai sau chắc chắn sẽ biết ơn chúng ta, những người đi trước hôm nay rất nhiều.

Đối với cây đường phố, cần tìm ra những lòai cây thích hợp và trồng theo một quy họach hợp lý hơn. Kiên quyết xử lý, trồng lại nếu lòai cây đã chọn trồng nay thấy rõ không hợp lý.

Chú ý hơn đến những lòai cây cho hoa đẹp mặc dù chúng có thể rụng lá hoặc không cho những bóng mát đủ xanh. Cả những lòai cây có thể cắt tỉa tạo dáng cây cảnh cổ thụ như các lòai Sanh, Si, Đa, Gừa … các cây thân cột họ nhà Cau cảnh nữa, ta có thể thấy Hà Nội và Huế - những thành phố có bề dầy văn hóa đều có dấu ấn rất rõ của những lòai cây này.

Và cuối cùng là hãy cho người dân có sự lựa chọn lòai cây mình muốn trồng trước nhà ( tất nhiên là trong sự quy họach cho phép ) chắc chắn lúc ấy người ta sẽ giúp chúng ta chăm sóc và bảo vệ chúng hữu hiệu hơn nhiều./.

Balmé 060205

Mấy hôm nay ở ngã 6 có sự kiện mới. Một lọat cây xanh được trồng mới, lần này người ta trồng một lọat cau vua cao to hòanh tráng. Phải thế mới được chứ, ngã 6 Ban mê cơ mà. Tuy nhiên trước tòa nhà Sở điện lại trồng Sao trong khi vỉa hè thì bé tẹo nên trồng cứ sát sạt vào tường, sau này thế nào cũng phải bổ sung kinh phí để đào bỏ cho mà xem. 210409.