Buôn Ma Thuột của người Ban mê

Buôn Ma Thuột hay Ban Mê Thuột, Ban Mê Thuật là thành phố tỉnh lị của tỉnh Đắk Lắk và là thành phố lớn nhất ở vùng Tây Nguyên Việt Nam.

Buôn Ma Thuột gốc tiếng Ê Đê, nghĩa là "bản hoặc làng của cha thằng Thuột", nó xuất phát từ tên gọi buôn của Ama Thuột - tên một vị tù trưởng giàu có và quyền uy nhất vùng; để rồi từ đây hình thành nên các buôn làng xung quanh, phát triển thành thành phố Buôn Ma Thuột ngày hôm nay.

Lịch sử

Thuở xưa, đây là vùng đất của người Ê Đê Kpă với khoảng 50 nhà dài Ê Đê nằm dọc theo suối Ea Tam do tù trưởng Ama Thuột cai quản.

Với lợi thế là trung tâm của Đắk Lắk cũng như của toàn Tây Nguyên, một vị trí có tầm chiến lược về quân sự và kinh tế của cả vùng, lại nằm gọn trên một cao nguyên đất đỏ màu mỡ và bằng phẳng, năm 1904, khi tỉnh Đắk Lắk được thành lập, Buôn Ma Thuột được chọn làm nơi đặt cơ quan hành chính của tỉnh này thay cho Bản Đôn.

Một số mốc đáng chú ý:

Ngày 5 tháng 6 năm 1930, Khâm sứ Trung Kỳ ra nghị định thành lập thị xã Buôn Ma Thuột.

Dưới thời Việt Nam Cộng hòa thị xã này có tên là Ban Mê Thuột hay Ban Mê Thuật.

Ngày 10 tháng 3 năm 1975, Quân đội nhân dân Việt Nam bất ngờ tiến đánh Buôn Ma Thuột, mở đầu cho chiến dịch Hồ Chí Minh, tiến tới việc đánh bại Quân lực Việt Nam Cộng hòa.

Năm 1995, Buôn Ma Thuột được công nhận là đô thị loại 3, và đến năm 2005 là đô thị loại 2.

Diện tích, dân số

Diện tích của thành phố khoảng 370 km², dân số 340.000 người. Trong đó diện tích nội thành khoảng 50 km². Thành phố này có 43.469 người dân tộc thiểu số, sinh sống tại 33 buôn, trong đó có 7 buôn nội thành, đông nhất là người Êđê. Dân số nội thành khoảng 230.000 người. (Số liệu thống kê năm 2006)

Vị trí

Buôn Ma Thuột ở giữa vùng đông dân nhất Tây Nguyên, độ cao trung bình 536 m (1.608 ft). Buôn Ma Thuột cách Hà Nội 1.410 km, cách Thành phố Hồ Chí Minh 350 km. Là một thành phố có vị trí chiến lược, đặc biệt quan trọng về an ninh quốc phòng cũng như phát triển kinh tế.

Hành chính

Buôn Ma Thuột có 13 phường, 8 xã. Đặc biệt có 7 buôn (làng) nội thành với gần chục nghìn người Êđê, họ vẫn giữ kiến trúc nhà ở và lối sản xuất riêng ngay trong lòng thành phố. Kết quả phân định 3 khu vực của thành phố Buôn Ma Thuột như sau:

• Khu vực I-MN: Phường Thống Nhất, phường Thắng Lợi, phường Tân Lập, phường Tân Tiến, phường Tân Thành, phường Thành Công, phường Tự An và xã Hoà Thắng. Đây là những xã, phường có từ ngày thành lập thị xã.
• Khu vực I-VC: Phường Ea Tam, phường Khánh Xuân, phường Tân Hoà, phường Tân An, phường Tân Lợi, phường Thành Nhất, xã Hoà Khánh và xã Hoà Thuận. Đây là những phường được thành lập sau năm 1995 khi Buôn Ma Thuột được nâng cấp lên đô thị loại 3.
• Khu vực II-VC: Xã Cưebua, xã Eatu, xã EaKao, xã Hoà Xuân và xã Hoà Phú. Đây là những xã ngoại thành.

Giao thông

Đường bộ

• Quốc lộ 14 nối về phía phía bắc đi Pleiku (195 km), đi Kon Tum (244 km), nối với Đà Nẵng, về phía nam đi ĐăkNông, Bình Phước, Bình Dương, Tp Hồ Chí Minh (350 km).
• Quốc lộ 26 đi Ninh Hòa, Nha Trang (198 km).
• Quốc lộ 27 đi Đà Lạt (193 km).

Đường hàng không

Buôn Ma Thuột còn có cảng hàng không Buôn Ma Thuột, trực thuộc cụm cảng hàng không miền Nam. Các tuyến bay gồm có:

• Buôn Ma Thuột - Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, Thành phố Hồ Chí Minh
• Buôn Ma Thuột - Sân bay quốc tế Đà Nẵng, Đà Nẵng
• Buôn Ma Thuột - Sân bay quốc tế Nội Bài, Hà Nội

Du lịch

Do Buôn Ma Thuột là nơi đầu tiên người Kinh lưu lạc đến lập nghiệp để xây dựng Đăk Lăk hôm nay nên ở đây tập trung hầu hết các di tích có ý nghĩa lịch sử của Đăk Lăk như: Đình Lạc Giao, Chùa Sắc tứ Khải Đoan, Nhà đày Buôn Ma Thuột,Bia Lạc Giao, khu Biệt điện Bảo Đại - hiện tại là Bảo tàng các dân tộc Việt Nam tại Đắk Lắk, Toà Giám mục tại Đắk Lắk.

Du khách cũng có thể đến với làng văn hóa buôn AKô Đhông, ngắm cây Kơnia cổ thụ giữa lòng thành phố sát Ngã 6 Ban Mê, thưởng thức hương vị cà phê Ban Mê...

Với vị trí trung tâm và giao thông thuận tiện Buôn Ma Thuột cũng chính là trung tâm du lịch lớn nhất của Đăk Lăk nối các điểm du lịch quan trọng trong tỉnh như Bản Đôn với các điểm du lịch đáng ghé như bến nước buôn Niêng, buôn Kó đung,  Vườn Trohbư ; thác Bảy nhánh, Vườn quốc gia Yok Đôn, Khu du lịch Cầu treo, hồ Đức Minh, nhà sàn cổ, mộ vua voi và Tháp chàm Yang Prong – Easóup hay hai điểm đến hấp dẫn khác là Hồ Lắk và cụm thác Đray Sáp, Gia Long.

Theo Vi Wiki và bài này cũng có nhiều phần do người Ban mê biên tập, phần lớn hình ảnh dùng trong bài đều do NBM chụp và chia sẻ.