Ôi Ất - vị Vua lửa anh hùng của các dân tộc Tây nguyên
21:05 11 thg 5 2009
Cuộc khởi nghĩa kéo dài 3 năm (1904-1907) của đồng bào Giarai và một bộ phận người Êđê, Bana ở Cheoreo, An Khê.
Năm 1904, hai công ty Davignan và Pari cướp 500ha đất đai của người Giarai, Bana vùng Cheoreo để lập đồn điền, trong đó có đất đai hai làng của Vua Lửa và Vua Nước. Sự việc này đã khiến người Giarai, Êđê bừng bừng nổi giận chống trả.
Tháng 4-1904, tên thực dân Ô-đen-đan được cử đến đàm phán với Vua Lửa Ôi Ất. Vua Lửa giả vờ ưng thuận và hẹn đến ngày 31-5-1904 sẽ tổ chức một buổi tiệc bày tỏ thiện chí hợp tác giữa hai bên. Ngày 7-4-1904, Vua Lửa tổ chức một bữa tiệc mừng Ô-đen-đan, tên này ngỏ ý muốn xem thanh gươm báu của Ôi Ất. Ôi Ất bèn chỉ huy phục binh xông ra giết chết tên này .
Ô-đen-đan bị giết, quân Pháp liền điều động ba cánh quân khác lên đàn áp người Giarai. Ôi Ất lùi về vùng rừng già Ayun. Tháng 1-1905, một đại đội lĩnh khố xanh khác do tên Ranard chỉ huy, từ Chợ Đồn (An Khê) tiến lên càn quét vùng Cheoreo nhưng bị Ôi Ất đánh bại. Nhân đà đó,Vua Lửa kêu gọi các tù trưởng khác khởi nghĩa và nhanh chóng được hưởng ứng.
Ngày 23-1-1907, tên Fort cùng Pari tấn công vào đồn điền ĐakFoppau (Cheoreo), nhằm vào làng Bana Kon Klott vốn đã theo ủng hộ Vua Lửa. Tại đây,chúng bị nghĩa quân đón sẵn và tấn công dữ dội, 14 tên bỏ mạng, Pari tự sát.
Đến cuối năm 1907, trong một cuộc hành quân càn quét vào Cheoreo, quân Pháp bắt được Vua Lửa, cuộc khởi nghĩa của người Giarai kết thúc.
Bình luận
Chưa có bình luận nào!
Phản hồi
Bình luận từ Facebook