Với nhiều nét độc đáo, khu bảo tồn này vừa được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (Vietking) vinh danh có bộ sưu tập bảo tồn lan rừng tự nhiên lớn nhất Việt Nam; giàn chiêng đá cổ xưa nguyên bản nhiều thanh nhất và thuyền độc mộc bằng gỗ sao lớn nhất Việt Nam. Chủ nhân Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư là ông Nguyễn Tuấn Hưng, sinh năm 1972, trú tại TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.

Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư có diện tích 5ha, tại buôn Niêng 3, xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn.

Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư nằm cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột 12km về phía Tây theo hướng tỉnh lộ 1 (hướng đi Trung tâm du lịch Buôn Đôn). Troh Bư là khu rừng bán thường xanh, gỗ tái sinh đặc trưng cho hệ sinh thái rừng khộp Tây Nguyên với diện tích 5 ha.
Theo tiếng Ê đê, Troh Bư có nghĩa là “lũng cá lóc”. Trước đây, Troh Bư là rừng tự nhiên bị người dân phá để trồng hoa màu nên trở thành các đồi trọc.

Do có nhiều dòng suối chảy quanh tạo thành các hũng sâu nên cây cối ở Troh Bư phát triển nhanh, xanh tốt quanh năm, đồng bào Ê đê ở buôn Niêng 3 thường đến đây đánh bắt cá, trồng khoai…Vài lần đến Troh Bư, ông Nguyễn Tuấn Hưng đã yêu mến vùng đất này và mua lại Troh Bư để trồng cà phê, cây ăn quả, phát triển du lịch vườn. Tuy nhiên, sau nhiều năm thấy cây gỗ rừng ở Troh Bư tái sinh nhanh nên ông Hưng đã quyết định để Troh Bư phát triển thành một khu rừng nhỏ mang đặc trưng rừng Tây Nguyên và sưu tầm các loại lan rừng đưa về Troh Bư bảo tồn.

Dàn chiêng đá cổ 23 thanh được trưng bày tại Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư, Buôn Niêng 3, xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn.

Trong suốt hơn 20 năm (từ năm 1995), ông Hưng đã sưu tầm và mua lại lan rừng từ người dân về gắn trên cây rừng ở Troh Bư để chăm sóc. Đến nay, Khu bảo tồn Troh Bư đã phát triển được 10.000 cá thể của 200 loài lan; trong đó, có nhiều lại lan quý ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên như: Giả hạc, nghinh xuân, hoàng thảo thái bình, long tu, thủy tiên…Ngoài ra, Khu bảo tồn Troh Bư hiện còn lưu giữ chiếc thuyền độc mộc bằng gỗ sao nguyên khối lớn nhất Việt Nam, có chiều dài 9 mét, rộng 1,75 mét, cao 1,2 mét, do nghệ nhân Nai Nen Lào (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn) đục từ năm 1998; giàn chiêng đá có 23 thanh, ngắn nhất 0,6 mét, dài nhất 1,5 mét bằng đá mẹ bazan cổ xưa, được giữ nguyên bản không qua chế tác, khi gõ phát ra âm thanh như giàn cồng chiêng của đồng bào dân tộc thiểu số và hàng chục bức tượng gỗ dân gian dân tộc Tây Nguyên.

Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư hiện đang bảo tồn 10.000 cá thể của 200 loài lan.

Chị Kiều Thị Xuân du khách đến từ TP Hồ Chí Minh khi tham quan Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư cho biết, chị đã đến Đắk Lắk nhiều lần, nhưng đây là lần đầu tiên gia đình chị đến tham quan Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư. Các thành viên trong gia đình chị rất ngạc nhiên vì ở Troh Bư khí hậu mát mẻ, có nhiều cây xanh, đặc biệt được thỏa thích ngắm nhìn hàng trăm cây lan rừng.

Theo ông Nguyễn Tuấn Hưng, ngoài việc tiếp tục bảo tồn, nhân rộng nguồn gen lan rừng, Troh Bư còn bảo tồn một số loài thú hoang dã như, chim công, trĩ, thỏ, rùa, sóc bay, heo rừng và giống gà đồng bào Ê đê bản địa. Troh Bư đang hoàn thiện khu “vườn muôn hoa” với 1.000 loài hoa, các khu lưu trú, khu ẩm thực Ê đê, khu vui chơi phục vụ du khách đến tham quan, dã ngoại.

Khu bảo tồn lan rừng Troh Bư hiện được đánh giá là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của du lịch sinh thái tỉnh Đắk Lắk, mỗi năm Troh Bư thu hút hơn 10.000 khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan.

Bài và ảnh: Phạm Cường (TTXVN)