Mối rang

Ở miền núi Trung Bộ, sau những cơn mưa chiều trong tiết Tiểu mãn vào tháng tư (âm lịch) hàng năm, nhất là các cơn mưa vừa dứt vào tầm chạng vạng, lúc này không khí mát mẻ hẳn lên, cũng là lúc hàng đàn mối dày đặc từ tổ chui ra với đôi cánh mỏng, bay lấp lánh, chập chờn trong bóng hoàng hôn. Chúng bay vào nơi có ánh sáng. Bà con ơi ới gọi nhau bắt mối, có khó, có bận đến mấy thì cũng tranh thủ bắt vài bát mối, thành thử có câu ca: "Con ơi bắt mối đem rang/ Nhanh tay không kẻo mối sang nhà người".

Nếu không có đèn điện, khi phát hiện có mối đang bay ra, người ta thắp một cây đèn dầu, hoặc đèn cầy (nến), cắm giữa cái thau lớn đặt ở ngoài sân, trong thau đổ nước ngập 1/4 cây đèn. Mối thấy ánh sáng cùng nhau bay đến, sà xuống gặp nước, ướt cánh không bay lên được, nên nằm lại trong thau, thỉnh thoảng người ta lấy tay khuấy nước trong thau. Nếu thấy trong thau nhiều mối thì hốt mối ra bỏ vào bao.

Nếu vùng nào có điện, nhất là các ngọn điện ở trước sân, khi phát hiện có mối, lập tức tắt tất cả các ngọn điện trong nhà nhằm mục đích không cho mối vào nhà để thu hút mối tập trung một chỗ (xác mối chết ở trong nhà khó thu dọn, kiến đánh hơi sẽ vào nhà v.v...). Cũng như cách trên, người ta đặt một cái thau lớn dưới bóng đèn điện đang thắp sáng, trong thau chỉ đổ 1/4 nước, không cần đèn các loại. Lúc bấy giờ, không những có người bắt mối mà còn có các "lực lượng" khác như: Cóc, [Ễnh ương]], Gà... cùng tham gia đớp, mổ... mối.

Công đoạn bắt mối chỉ diễn ra khoảng nửa giờ là kết thúc, lúc này mối đã ít dần. Sau khi kết thúc cuộc bắt mối, người ta dùng nước sạch rửa nhẹ nhàng mối nhiều lần cho sạch và vớt ra một cái rá nhựa để cho ráo nước... Mối đang bắt còn nguyên cánh mỏng, thân dài khoảng 1cm, bụng lớn bằng sợi bún tươi, có viền đen quanh thân màu vàng nâu, ngực và đầu nhỏ hơn. Mối rang là món ăn ngon miệng, hấp dẫn đối với người Cơ Tu (bà con gọi là: clap padieng - có nghĩa là mối rang) và một số người Kinh của quê tôi. Mối là một loại côn trùng giàu chất đạm và khoáng. Muốn ăn, người ta đặt chảo lên bếp, chờ nóng đều, bỏ vài bát mối này vào và dùng đũa khuấy đều, mối bốc hơi và khô dần... cho đến khi từ chảo bay ra một mùi thơm quyến rũ, ngào ngạt, mang hương thơm mùi châu chấu nướng và những tiếng nổ lẹt đẹt nho nhỏ, báo hiệu mối đã chín. Lúc này, đổ ra mẹt, lấy các ngón tay đảo nhẹ và sảy, hay đặt trước quạt máy cho cánh mối bay đi, chỉ còn lại thân mối vàng ươm.

Thật thú vị khi được thưởng thức hương vị thơm lừng, beo béo và ngọt bùi... của món mối rang, có thêm vài ly rượu đế, rôm rả trò chuyện cùng với người già, lũ trẻ. Gương mặt của họ cũng hồng lên, lấp lánh bên bếp lửa hồng.

Ngày nay, ở quê tôi, người Kinh cũng thi nhau bắt mối đem rang. Khách đường xa, đã một lần thưởng thức cái hương vị thơm ngon, độc đáo này thì không thể nào quên và hẹn tiết Tiểu mãn năm sau quay lại.

(Nguồn Báo Laodong)

Lời bình: Sau nàyngười Ban mê mà  đãi món mối rang trong Vườn Trohbư không biết khách có xách dép chạy không nhỉ?