Kinh nghiệm trồng dòng lan rừng Denbrobium

Phong lan trong tự nhiên có rất nhiều loài, mỗi loài có một môi trường sống khác nhau, hôm nay tôi sẽ giới thiệu với bạn cách trồng và chăm sóc loài phong lan Dendrobium, một loài phong lan mà bạn dễ dàng mua giống để trồng. Dendrobium là một loài lan gồm trên 1500 giống mọc chủ yếu ở vùng cận nhiệt đới. Theo các tài liệu viết về hoa phong lan, Việt Nam có khoảng trên 110 giống. Trong tự nhiên Dendrobium mọc ở trên các cao độ khác nhau và được chia ra làm 2 nhóm:

- Dendrobium rụng lá vào mùa Thu như: Den. anosmum (Phi điệp, Dã hạc), Den. aphyllum (hạc vĩ), Den. primulinum (Long Tu), Den. wardianum (Ngũ tinh), Dendrobium heterocarpum (Hoàng thảo Lụa Vàng), Den devonianum (Hoàng thảo Tam bảo sắc), Den. crystallinum (Hoàng thảo Ngọc thạch 3 màu)V.V...

- Dendrobium xanh lá quanh năm như: Den. amabile (thủy tiên tím), Den chrysanthum, (Phi điệp vàng), Den. lindleyi (Tiểu điệp), Den. chrysotoxum (Kim Diệp), Den.draconis (Hoàng thảo Nhất điểm hồng), Den.cariniferum (Hoàng thảo Nhất điểm hoàng), Den.sulcatum (Thủy tiên dẹt) v.v...

Dendrobium là loại phong Lan cần nhiều ánh sáng, nếu thiếu ánh sáng cây sẽ không ra hoa cho dù được chăm sóc xanh tốt. Những giống thuộc nhóm Dendrobium xanh lá quanh năm cần nhiều nắng hơn, lá phải ngã mầu xanh vàng mới đủ nắng và kích thích cây ra nhiều hoa. Vào mùa đông lan Dendrobium cần có nhiều ánh nắng buổi sáng, vì ánh nắng làm cho cây ấm áp để kích thích cây ra hoa, nên treo chậu lan về phía có ánh nắng buổi sáng.

Dendrobium cần ẩm độ khoảng 80% vào mùa hè và 60% vào mùa đông, nhưng bộ rể của cây lan lại không chịu sự ẩm ướt liên tục, để giữ ẩm cho chậu lan và giữ khô cho bộ rễ ta có thể tưới xuống sàn hay đặt bên dưới chậu lan một thùng nước nhỏ. Thông thường vào mùa mưa cây non bắt đầu mọc, nên tưới vừa phải, mỗi tuần một lần và tránh tưới vào ngọn cây lan vì nước đọng trong ngọn sẽ làm cho thối ngọn, vào lúc trời mưa liên tục, tốt nhất bạn nên di chuyển chậu lan vào chổ có mái che để tránh nước mưa làm thối ngọn lan non. Khi cây non mọc mạnh, thân cây non đã chuyển sang màu xanh đậm, lúc này có thể tưới nhiều nước và tưới thật đẫm cho mỗi lần tưới, khi cây non đã hết phát triển thì  tưới thưa đi, 10 ngày/lần và vào mùa đông cây chuẩn bị ra hoa thì tưới thật ít  15ngày/lần. Thời điểm dendrobium ra mầm non thường bị côn trùng: rầy, rệp chích hút dinh dưỡng nơi lá non, với các nhà nuôi trồng sẽ dùng những loại thuốc diệt côn trùng để diệt, với những người chơi hoa phong lan nghiệp dư có thể dùng 1 củ tỏi tươi giả nát ngâm 1 lít nước trong vòng 15 phút, sau đó lắng lấy nước trong và phun ướt đẫn cả hai mặt lá cây lan để diệt và ngừa sâu bọ, rệp, rầy cũng hiệu quả.

Dendrobium là loài phong lan dự trử dinh dưỡng trong thân già, nên bón phân cho chậu lan theo định kỳ với mức độ thật loãng. Hòa 1 muỗng càphê gạt bằng mặt phân bột trong 4 lít nước, bón 7ngày/lần. Chỉ bón phân khi cây non mọc mạnh, nên bón phân ngay sau hôm tưới nước cho chậu lan. Không nên bón phân khi chậu lan quá khô, có thể bón phân trên lá, nhưng tránh bón phân trên mầm cây non vừa mới nhú sẽ làm cho chồi non bị thối ngọn, nên xịt phân vào khoảng trống giữa gốc cây lan và thành chậu là tốt nhất. Khi Dendrobium mọc chồi non nên bón phân 30-10-10, khi chồi non đã trưởng thành bón phân 10-30-20. Một điều lưu ý với loài Dendrobium là khi cây đã trưởng thành chuẩn bị phát dục ra hoa nếu tiếp tục bón bằng loại phân 30-10-10 có nhiều Nitrogene cây sẽ mọc Keiki (cây con mọc ở thân) thay vì ra hoa. Với những người chơi hoa không chuyên nghiệp có thể sử dụng một loại phân duy nhất 20-20-20 để bón cho Dendrobium cũng tốt và đạt hiệu quả ra hoa cao.

Dendrobium là một loài Phong lan vì vậy cần phải để ở nơi thoáng gió cây mới mọc mạnh và không bị bệnh. Cách trồng Dendrobium cũng đa dạng. Những loại dendrobium có thân cây nhỏ có thể buộc vào thân cây hay trên miếng vỏ cây, bảng dớn để chổ ít nắng và mùa khô phải tưới tối thiểu mỗi ngày một lần do không có giá thể giữ ẩm. Những loại dendrobium có thân cây lớn trồng vào chậu và treo chổ thoáng mát, vật liệu trồng trong chậu dùng xốp mềm, than củi lót dưới đáy chậu cho dễ thoát nước, chèn dớn mềm quanh gốc cây lan, lưu ý để nổi gốc cây lan. Nên cột thân cây lan vào vật cố định để giữ cho gốc cây lan không bị lay chuyển làm hư các đầu rễ non mới ra. Nên trồng trong chậu đất hay chậu làm bằng cây gỗ để tránh việc úng nước, sau khi trồng để chậu lan vào nơi thoáng mát, 3 ngày sau mới tưới lần đầu tiên, sau đó tưới nước 7- 10 ngày/lần.  Khi trồng nên chọn chậu vừa với khóm lan giống và đủ cho cây mọc trong 2 năm. Loài Dendrobium không ưa động đến rễ, cho nên chỉ thay chậu khi cây lan bị bệnh hay khi vật liệu trồng đã mục nát. Thời điểm sang chậu mới tốt nhất là sau khi chậu lan kết thúc mùa hoa và trong giai đoạn cây lan  nghỉ.

Phần lớn những cây lan dendrobium cần một thời gian ngủ nghỉ vào mùa đông, lúc này thân cây lan đã phát triển toàn diện và chuẩn bị ra hoa, vì vậy nên để lan ở chỗ có nắng, tránh ánh nắng trực tiếp vào chậu lan. Thời gian này cần khoảng 2- 3 tháng để lan ra hoa. Tưới Khoảng 15ngày/lần cho cây khỏi bị quá khô. Không tưới nước vào những ngày âm u và quá lạnh. Khi cây bắt đầu ra nụ hay mầm non, tưới nước 10 ngày/lần, nên tưới vào sáng sớm, tránh tưới lên nụ hoa, nụ hoa bị ướt liên tục sẽ làm hư màng bao bảo vệ cánh hoa.

Một số loại dendrobium phổ biến  dễ trồng và có hoa đẹp mà người nuôi trồng hoa phong lan nghiệp dư nên trồng:

- Dendrobium rụng lá mùa thu: Den. anosmum (Phi điệp, Dã hạc), Dendrobium secundum  (Hoàng thảo Báo hỷ) dành cho các bạn ở nơi có khí hậu nóng, Den. aphyllum (hạc vĩ), Den. primulinum (Long Tu), Den. wardianum (Ngũ tinh), Dendrobium heterocarpum (Hoàng thảo Lụa Vàng), Den devonianum (Hoàng thảo Tam bảo sắc), Dendrobium crystallinum (Hoàng thảo Ngọc thạch 3 màu)

- Dendrobium xanh lá quanh năm như: Den. amabile (thủy tiên tím), Dendrobium farmeri (Thủy tiên vuông), Dendrobiumfindlayanum - Hoàng thảo Chuỗi ngọc Điện Biên, Den chrysanthum, (Phi điệp vàng), Den. lindleyi (Tiểu điệp), Den. chrysotoxum (Kim Diệp), Dendrobium draconis (Hoàng thảo Nhất điểm hồng), Dendrobium cariniferum (Hoàng thảo Nhất điểm hoàng), Dendrobium sulcatum (Thủy tiên dẹt)

Các bạn có thể chọn một trong số các loại dendrobium nêu trên mua giống và trồng cho mình một chậu lan dendrobium, chúc các bạn thành công ./.

Nguyễn Trung Nghĩa